Met het mentale gezondheidsprogramma Open up met Vincent wil het Van Gogh Museum een positieve bijdrage leveren aan het gesprek over mentale gezondheid vanuit de kunst en het levensverhaal van Vincent van Gogh.
Vroeger wist ik wel dat je je armen en benen kon breken en dat dat dan later weer kon herstellen, maar ik wist niet dat je geestelijk gebroken kon worden en dat dat nadien ook herstelde.
Vincent aan zijn broer Theo, 28 januari 1889
Vincent van Gogh ervoer in zijn leven de helende kracht van kunst en putte er troost en hoop uit. Voor hem was schilderen de enige remedie tegen de psychische klachten waarmee hij worstelde.
Hij was daar ook openhartig over. Hij schreef in brieven aan zijn broer Theo over zijn periodes van crises en herstel. Het contact met familie en vrienden was heel belangrijk voor hem.
Dat kunst de gezondheid en het algehele welbevinden bevordert, blijkt ook uit wetenschappelijk onderzoek. Juist in deze tijd, waarin veel jongvolwassenen aangeven stress en sombere gevoelens te ervaren en de gevolgen van twee jaar pandemie een grote invloed hebben op ons mentaal welzijn, kan kunst een positieve rol spelen bij het voorkomen of verzachten van psychische klachten.
Het programma Open up met Vincent is ontwikkeld samen met jongvolwassenen, zorginstellingen en professionals gespecialiseerd in mentale gezondheid. Het bestaat uit activiteiten als mindfulnesssessies en schilderworkshops in het museum, op externe locaties en online. Daarnaast is er ook lesmateriaal voor basis-en voortgezet onderwijs beschikbaar.
Mindfulness gaat over de kunst om aanwezig te zijn in het hier en nu, het volledig bewust zijn van de huidige ervaring. Het vindt zijn oorsprong in het boeddhisme. Mindfulness stimuleert je welzijn, helpt om beter om te gaan met de lastige kanten van het leven, en bevordert je geestelijke gezondheid en gevoel van welbevinden.
Kunstwerken zijn een mooie bron of ‘anker’ om mindfulness mee te oefenen. Mindfulness ervaar je onder andere met je zintuigen, zoals kijken. Een museum is daarmee een fijne, toegankelijke plek. Je stapt even uit de waan van de dag, kijkt naar kunst, en laat je verwonderen.
Mindful kunst kijken nodigt je uit om op een andere manier te kijken en echt te zien. In het najaar van 2023 verken je Van Goghs panoramische landschappen in de tijdelijk tentoonstelling Van Gogh in Auvers. Zijn laatste maanden. In de vaste collectie ervaar je zijn expressieve kleurgebruik en ga je op zoek naar verbinding.
Nieuw zijn de yogasessies in het najaar van 2023 op zondag 8 oktober. Aan de hand van verschillende werken van Van Gogh zoals Amandelbloesem en Vlinders en klaprozen maken deelnemers een reis door de seizoenen. Een combinatie van klassieke yogahoudingen, meditatie en mindfulness maken je klaar voor de dag.
De sessies van 8 oktober zijn helaas al volgeboekt.
Voor leerlingen in het basisonderwijs zijn video's met yoga-oefeningen en verhalende meditaties beschikbaar.
Voor het voortgezet onderwijs zijn er themavideo's met opdrachten.
Bekijk de video's met yoga-oefeningen en meditaties voor kinderen
Mindfulnesstrainer Jolien Posthumus neemt je mee in begeleide meditaties van ca. zeven minuten bij de schilderijen Flesje met pioenrozen en blauwe ridderspoor (1886), Zelfportret met vilthoed (1887), Olijfgaard (1889), en Kreupelhout (1889).
Tijdens de meditaties verken je het werk en breng je je aandacht telkens terug bij het schilderij.
Speciaal voor opleidingen en instellingen die zich inzetten voor het mentaal welzijn van jongeren bieden we een apart programma aan.
Onder begeleiding van een professionele mindfulnesstrainer bekijken de deelnemers enkele schilderijen in het museum volgens de mindfulnessmethode. Aansluitend proberen ze, net als Vincent, hun gevoel te schilderen.
Duur: 2 uur.
Wat is de mindfulnessmethode? Deelnemers leren op een nieuwe manier naar kunst kijken, namelijk hoe kunst bij kan dragen aan hun mentale welzijn. Dit doen we met mindfulness meditatieoefeningen én de kunstwerken en het levensverhaal van Vincent van Gogh.
Zijn verhaal is een mooi vertrekpunt om te praten over ons mentale welzijn en welke uitdagingen we hierin tegen kunnen komen. Aansluitend is er een workshop waarin iedereen hun gevoel vertaalt in een landschap.
Er is ruimte voor maximaal acht deelnemers per keer.
Wil je meedoen als MBO, Hogeschool, universiteit of organisatie die zich inzet voor jongvolwassenen? Mail voor meer informatie naar: info@vangoghmuseum.nl
Tijdens een schilderworkshop van 90 minuten proberen we een landschap te maken waarin deelnemers hun gevoel uitdrukken. Net als Vincent van Gogh deed.
Tijdens de workshop ligt de focus op het doen, maar is er ook ruimte om in gesprek te gaan naar aanleiding van het ervaringsverhaal van Vincent, aan de hand van zijn briefcitaten en zijn werk.
Deze workshops zijn speciaal voor jongeren met een psychische kwetsbaarheid in psychiatrische instellingen of op locaties in de wijk. Stuur voor meer informatie een mail naar info@vangoghmuseum.nl.
“Tijdens de workshop heb ik geleerd om mezelf te uiten op papier. Een manier die ik nog niet kende van mezelf”
Een deelnemer van dit programma
