stemming
Veel prentkunstenaars kunnen worden gerekend tot het symbolisme, omdat ze de werelden achter de zichtbare werkelijkheid wilden weergeven.
Sommigen deden dit vrij letterlijk door bijvoorbeeld een droom, een visioen of andere mystieke motieven uit te beelden.
Anderen, onder wie de Nabis, pakten het subtieler aan door de diepere waarheden achter dagelijkse onderwerpen te suggereren en zo een zekere stemming in hun prenten te brengen.
-
Kleine onderwerpen
Juist door de intieme, dagelijkse wereld om hen heen op stemmige wijze te verbeelden, verkenden de Nabis in hun prenten en schilderijen universele ideeën en emoties. Deze werkwijze deelden ze met de symbolistische schrijvers en theatermakers.
Zo noemde de schrijver Maurice Maeterlinck in 1894 de ideale onderwerpen van de moderne kunst ‘een huis, verloren in het landschap, een open deur aan het einde van een gang of een gezicht en handen in ruste’.
Edouard Vuillard gaf juist dit soort kleine onderwerpen weer in zijn verstilde interieurs, geïntensiveerd met behulp van kleur, patroon en toets.
Deze werken spraken volgens de criticus André Mellerio dan ook ‘tot de ziel en niet tot het oog’.
-
Landschappen van de ziel
Schemering, spiegelingen, silhouetten, mistflarden en zonsondergangen; prentkunstenaars haalden alles uit de kast om ook hun landschappen te doordrenken met stemming.
Een simpel Frans kanaaltje, zoals in de gelithografeerde landschappen van Charles-Marie Dulac, werd zo getransformeerd tot een poëtisch landschap dat als vertrekpunt kon dienen van dromen en mijmeringen.
Verder lezen
George L. Mauner, ‘The Nature of Nabi Symbolism’, The Art Journal 23 (1964), nr. 2, pp. 96-103
Ursula Perucchi-Petri, Intime Welten. Das Interieur bei den Nabis. Bonnard, Vuillard, Vallotton, Bern, 1999
Merel van Tilburg, ‘Des horizons infinis dans le cercle restreint d'intérieur’. Stimmung in Édouard Vuillards Decorative Paintings’, in Kerstin Thomas (red.), Stimmung: ästhetische Kategorie und künstlerische Praxis, Berlijn/München, 2010, pp. 179-195
