Unieke druk
Hoewel remarques vanaf de 18de eeuw werden gebruikt om etsplaten te testen, zijn ze vanaf de tweede helft van de 19de eeuw ook op lithografieën en zelfs op affiches te vinden. Ze fungeerden hier slechts als een speelse signatuur, een persoonlijke noot van de prentkunstenaar. Door de remarques te variëren per uitgave, speelden kunstenaars daarnaast in op de obsessie van verzamelaars voor unieke afdrukken.
Eugène Grasset, Salon des Cent, 1894
Félicien Rops, De sprokkelaarster (La ramasseuse de fagots), 1895
Félix Buhot
Félix Buhot (1847-1898) ging nog een stap verder met het decoreren van zijn prenten. Geïnspireerd door Japanse houtsneden maar ook door contemporaine boekillustraties verfraaide hij zijn voorstellingen met verhalende remarques. Deze groeiden uit tot een complete omlijsting van de eerste prent. In sommige gevallen, zoals bij L’hiver à Paris, sloten deze illustraties in de marge aan bij het motief van de centrale voorstelling.
Félix Hilaire Buhot, Winter in Parijs (L'hiver à Paris) of Sneeuw in Parijs (La neige à Paris), 1879
Verder lezen:
-
Jay McKean Fisher en Colles Baxter, Félix Buhot. Peintre-graveur. Prints, Drawings and Paintings, Baltimore 1983
-
Antony Griffiths, Prints and Printmaking. An introduction to the history and techniques, Londen 1980
-
Fleur Roos Rosa de Carvalho, Prints in Paris 1900. Van elitair tot populair, Amsterdam 2017