Dit najaar sluit het Van Gogh Museum zijn 50-jarig jubileum af met Van Gogh aan de Seine. Een baanbrekende tentoonstelling die voor het eerst laat zien dat het gebied langs de Seine rondom Asnières, ten noordwesten van Parijs, een cruciale plek was voor de artistieke ontwikkeling van Vincent van Gogh en zijn tijdgenoten: Paul Signac, Georges Seurat, Emile Bernard en Charles Angrand.
Deze tentoonstelling wordt georganiseerd in samenwerking met The Art Institute of Chicago.
Vincent van Gogh, Bruggen over de Seine bij Asnières, 1887, Olieverf op doek, 53,5 x 67 cm, Sammlung Emil Buhrle, in langdurig bruikleen bij Kunsthaus Zürich
Natuur en industrie
In de negentiende eeuw werden vrijetijdsactiviteiten langs de Seine steeds belangrijker voor Parijzenaren. Nieuwe treinstations en bruggen maakten de voorsteden van Parijs bereikbaarder en daarmee steeds populairder. Tegelijkertijd domineerden rokende schoorstenen van fabrieken steeds vaker de horizon.
Tussen 1881-1890 trokken vijf ambitieuze kunstenaars – Van Gogh, Seurat, Signac, Bernard en Angrand – met hun schildersspullen te voet naar de oevers van de Seine om te schilderen. Met hun ezel in het groen legden ze de radicale tegenstellingen vast die het gebied kenmerkten, van recreërende dagjesmensen die genoten van allerlei watersporten tot de opkomende industrie. Ze vonden er nieuwe, moderne motieven en ontwikkelden hun kleurgebruik en schildertechnieken.
Voor het eerst samen te zien
Voor deze tentoonstelling zijn de werken die Van Gogh in het gebied rond Asnières maakte voor het eerst als opzichzelfstaande groep bestudeerd en vergeleken met het werk van vier tijdgenoten die op dezelfde locaties schilderden.
Met topstukken als Van Goghs Vissen in de lente, de Pont de Clichy (Asnières) (1887), Olieverfschets voor ‘La Grande Jatte’ (1883) van Georges Seurat en Twee vrouwen op de voetgangersbrug van Asnières (1887) van Emile Bernard, brengt deze tentoonstelling 75 werken bijeen die veelal nooit in het Van Gogh Museum of zelfs in Nederland te bewonderen zijn geweest.
In een brief aan een van zijn zussen van de late herfst van 1887 maakte Van Gogh terloops een veelzeggende opmerking over hoe hij het schilderen buiten Parijs had ervaren:
‘En toen ik dezen zomer te Asnières landschap schilderde zag ik er meer kleur in dan vroeger.’
Asnières maakte in alle vijf de kunstenaars iets los dat tot een vernieuwing leidde van zowel hun kleurgebruik als schildertechniek. Alleen door de stad te verlaten en de voorsteden in te trekken, wisten ze de schilderkunst blijvend te vernieuwen.
Van Gogh aan de Seine is te zien van 13 oktober 2023 t/m 14 januari 2024.