Dit jaar is het honderd jaar geleden dat Jo van Gogh-Bonger (1862-1925) overleed. Zij was getrouwd met Vincents broer Theo en zij zorgde na hun overlijden voor de nalatenschap van de broers.
Met deze kleine tentoonstelling besteedt het Van Gogh Museum aandacht aan de portretten die Isaac Israëls (1865-1934) maakte met schilderijen van Van Gogh in de achtergrond. Deze presentatie valt samen met de publicatie van de digitale uitgave van de ruim honderd brieven van Israëls aan Van Gogh-Bonger die het Van Gogh Museum beheert.
‘Vincenten’
Israëls en Van Gogh-Bonger onderhielden tussen 1895 en 1897 een innige vriendschap en vanaf 1914 waren zij dierbare vrienden. Een verrassend uitvloeisel van hun relatie is dat Jo aan Isaac meerdere topschilderijen van Van Gogh uitleende, waaronder de Zonnebloemen, De slaapkamer en Het Gele Huis (De straat). Die gebruikte Israëls in de periode 1915-1920 als achtergrond voor ten minste zeventien schilderijen. Zelf bedacht hij destijds het toepasselijke werkwoord vincenten om het maken van deze specifieke werken mee aan te duiden.: ‘Ik ben nog steeds erg aan ’t Vincenten,’ liet hij haar tevreden weten.
De presentatie toont tien van Israëls’ schilderijen waarin werken van Van Gogh op de achtergrond te zien zijn, afkomstig uit Nederlandse musea en particuliere collecties. Deze worden gepresenteerd naast portretten, brieven en het dagboek van Jo van Gogh-Bonger, die samen de bijzondere relatie tussen haar en Israëls belichten.
Speciaal voor deze presentatie is Israëls’ Portret van Jo van Gogh-Bonger (1895-1897) gerestaureerd. De voorstelling was moeilijk te zien door een verdonkerde, matte vernislaag en verschillende overschilderingen.
Brieven
Hans Luijten is senior onderzoeker bij het Van Gogh Museum. Hij is de biograaf van Jo van Gogh-Bonger en publiceerde een digitale editie van haar dagboeken. Nu verschijnt de uitgave van de brieven van Isaac aan Jo, raadpleegbaar op Israelsletters.org.
Deze editie is tot stand gekomen in samenwerking met Huygens Instituut voor Nederlandse geschiedenis en cultuur. Dit instituut publiceerde eerder ook samen met het Van Gogh Museum de uitgave van de correspondentie van Vincent van Gogh: https://vangoghletters.org.
Luijten:
‘Israëls schrijft openhartig en vol verve over kunst, literatuur, muziek, liefde en vriendschap. Hij had grote belangstelling voor Jo en haar wederwaardigheden, en genoot van hun samenzijn. Maar hij was ook geïnteresseerd in het werk van Vincent en daar geeft hij herhaaldelijk blijk van.’
