mystiek
Aan het einde van de 19de eeuw keerden symbolistische kunstenaars zich af van de westerse moderne cultuur, waarin de rede en het vooruitgangsdenken de boventoon voerden.
Ze begonnen een zoektocht naar meer spirituele werelden en verbeeldden deze in hun prenten. De kunstenaars vluchtten naar binnen, naar de geheimzinnige oorden van de droom en de verbeelding.
Maar ze keken ook buiten zichzelf, naar primitieve streken zoals Bretagne en vervlogen tijden als de middeleeuwen, waar de verbintenis tussen mens en mysterie nog intact was.
-
Paul Gauguins zoektocht naar mystiek
Gauguin reisde letterlijk de wereld over, op zoek naar het verloren paradijs.
In de prent Manau Tupapau beeldde hij de angst van een Tahitiaans meisje af met een hoogstpersoonlijke mix van mystieke symboliek die zich maar moeilijk laat interpreteren.
Hij was, zoals de meeste symbolisten, tegen duiding van zijn werk. Dit zou het mysterie alleen maar ontkrachten.
-
Maurice Denis: ‘Hij die mystiekt’
In 1899 gaf het satirische incrowd-blaadje Père Ubu veel moderne kunstenaars een bijnaam; Denis werd ‘Hij die mystiekt’ gedoopt.
Geen gekke benaming voor deze kunstenaar, die zijn katholieke geloof, poëtische aard en artistieke ambities wist samen te brengen in moderne mystieke prenten.
Hij gaf met behulp van arabesken, kleuren en patronen een geheel eigen invulling aan iconische figuren als Maria en Christus, die stonden voor puurheid en sereniteit, waarmee hij de beschouwer rechtstreeks in de ziel wilde raken.
Verder lezen
Alfred Jarry, Almanach du Père Ubu, Parijs, 1899
Pierre-Louis Mathieu, La génération symboliste, Genève, 1990
Henri Dorra (red.), Symbolist Art Theories. A Critical Anthology, Berkeley, 1994
